سلام به همراهان همیشگی بلاگ آقای کباب. امروز خبر دار شدم سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری رشت فراخوانی برای طراحی المان شهری برای میدان فرهنگ رشت داده که در اون از هنرمندان، معماران، شهرسازان و دانشجویان علاقه‌مند دعوت به عمل اومده تا در این مسابقه شرکت کنند. تا انتها با من همراه باشید تا این خبر رو بیشتر بررسی کنیم و راجع بهش با هم صحبت کنیم.
اهمیت و ضرورت طراحی المان شهری
طراحی المان‌های شهری خیلی مهمه چون این المان‌ها در واقع هویت و چهره شهر رو می‌سازن. مثلا وقتی یه توریست وارد یه شهر میشه، اولین چیزایی که می‌بینه و توجهش رو جلب می‌کنه، همین المان‌های شهریه. این المان‌ها می‌تونن داستان و تاریخ یه شهر رو به تصویر بکشن و حس خاصی رو به مردم القا کنن. علاوه بر این، المان‌های خوب طراحی شده می‌تونن فضاهای شهری رو جذاب‌تر کنن و مردم رو به تعامل و استفاده بیشتر از این فضاها تشویق کنن. به همین دلیل، طراحی این المان‌ها نه تنها از نظر زیبایی‌شناسی، بلکه از نظر فرهنگی و اجتماعی هم خیلی اهمیت داره.
معرفی میدان فرهنگ رشت و اهمیت آن
میدان فرهنگ رشت در تقاطع خیابان امام خمینی و آزادگاه قرار گرفته و یکی از میادین زیبای رشت است که در یکی از مهمترین خیابان های رشت قرار گرفته. خیابان امام خمینی(ره) که یکی از قدیمی ترین خیابانهای رشت است که تاریخچه جالبی داره.
تاریخچه و پیشینه میدان فرهنگ رشت
حدود ۱۰۰ سال از احداث خیابان امام خمینی(ره) می‌گذرد. اسناد نشان می‌دهد که ساخت این خیابان ۳سال طول کشیده وقتی فاز اول این خیابان افتتاح شد، مردم به عنوان یک تفرجگاه در آن گشت می‌زدند. نخستین خیابان رشت (خیابان امام خمینی(ره)) در زمان خود شکوه و عظمت زیادی داشته. این خیابان حتی در زمان احداث نیز مورد توجه رسانه‌های محلی قرار گرفته.
تاریخچه میدان فرهنگ
سال ۱۳۰۳ خورشیدی بود که طرح و اجرای نخستین خیابان رشت کلید خورد. احداث آن در زمان حکومت پهلوی اول رخ داد و به همین مناسبت در ابتدا این خیابان «رئیس الوزراء» یا «سردار سپه» نام داشت و بعد‌ها «پهلوی» شد و بعد از انقلاب اسلامی نیز این خیابان به نام خیابان امام خمینی (ره) تغییر نام داد.
در آن زمان مسیر این خیابان از میدان شهرداری آغاز می‌شد و تا میدان فرهنگ (ناصریه) ادامه داشت و از آنجا به طرف پل عراق و نزدیک پادگان رشت به پایان می‌رسید.
نویسنده کتاب تاریخچه بلدیه درباره احداث این خیابان می‌گوید: احداث نخستین خیابان رشت ۳ سال به طول انجامید؛ از سال ۱۳۰۳ تا ۱۳۰۶. این خیابان در زمان خود مهمترین خیابان رشت محسوب می‌شد.
بلدیه برای احداث این خیابان در زمان خود عملیات عمرانی وسیعی را آغاز کرده بود، به جز بناهای زیاد اعم از دولتی و غیر‌دولتی که در مسیر راه تخریب شدند؛ برای احداث این خیابان حدود ۴۰۰ کارگر هر روز مشغول به کار بودند.
وی ادامه می‌دهد: عملیات اجرایی احداث نخستین خیابان در یک سال اول تا حوالی زمین‌های قرق کارگزاری یعنی میدان حشمت فعلی جایی که اداره ثبت قرار دارد، رسیده بود. در سال دوم، بلدیه رشت خانه‌های مسیر فاز دوم یعنی از قرق کارگذاری تا جاده ناصریه را خریداری و اقدام به تخریب کرد و مسیر خیابان امام را تا میدان فرهنگ فعلی امتداد داد.
-نقش میدان در زندگی شهری و فرهنگی رشت
میدان در ( Plaza در اسپانیایی) ( Piazza در ایتالیایی) ، (Place در فرانسوی) یا ( Square در انگلیسی) به فضاهای باز اطلاق می شدند که محل شکل گیری تجمع های اجتماعی بود. در کتاب فرهنگ شهرسازی نوشته رابرت کوان (۲۰۰۸:۲۱۳) میدان را فضایی پیاده و سبز به شکل چهارگوش بسته تعریف می کند که تمام یا بخشی از اون توسط ساختمان ها احاطه شده است.
اهمیت طراحی المان‌های شهری
مدیران شهری ما همواره در فکر تعریض خیابان و احداث فلکه بودند ، شهروندان نیز خواستار این توسعه های شهری بودند و از آن استقبال می کردند و این تفکر تا به امروز ادامه پیدا کرد و میادین گذشته را ،که محلی برای زندگی اجتماعی بود، تبدیل به فضایی برای حرکت ماشین ها کرد.
برنامه های شهرداری ها برای ساماندهی خیابان ها و به اصطلاح میادین، تنها به اصلاح هندسی آن ها محدود می شد بدون توجه به این که نقش اجتماعی این فضاها بسیار پررنگ تر از نقش ترافیکی اونهاست. میادین موجود در شهرهای امروز ما تلفیقی از فرم یک فلکه، معنای یک میدان و عملکردی مختلط از ایندوست که پیاده ها و سواره ها در آن سرگردان هستند .
– تاثیر المان‌های شهری بر هویت و فرهنگ شهر
عناصر شهری نقش کلیدی در شکل‌گیری هویت و فرهنگ شهرها دارند. معماری ساختمان‌ها، طراحی فضاهای عمومی و وجود آثار هنری در سطح شهر، همگی به تعریف شخصیت و هویت منحصر به فرد یک شهر کمک می‌کنند. به عنوان مثال، ساختمان‌های تاریخی و یادمان‌ها یادآور گذشته و میراث فرهنگی شهر هستند، در حالی که پارک‌ها و فضاهای سبز، فضاهایی برای تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های فرهنگی فراهم می‌آورند.
همچنین، وجود مراکز هنری و فرهنگی، نظیر موزه‌ها، گالری‌ها و تئاترها، نقش مهمی در ارتقاء سطح فرهنگ عمومی و ترویج هنر دارند. این المان‌ها با ایجاد فرصت‌هایی برای تجربه‌های جمعی و تعاملات اجتماعی، به تقویت هویت جمعی و ایجاد حس تعلق میان ساکنان شهر کمک می‌کنند. به این ترتیب، عناصر شهری نه تنها به زیبایی و عملکرد شهر افزوده، بلکه به عنوان بازتابی از فرهنگ و هویت آن نیز عمل می‌کنند.
– نمونه‌هایی از المان‌های موفق در شهرهای دیگر
در شهرهای مختلف ایران، میدان‌های شهری با المان‌های موفق و برجسته‌ای تزئین شده‌اند که نقش مهمی در شکل‌دهی به هویت و فرهنگ اون شهرها ایفا کردند. در ادامه به چند نمونه از این المان‌ها اشاره می‌کنم:
- میدان آزادی در تهران
- میدان نقش جهان در اصفهان
- مسجد شیخ لطف‌الله
- عمارت عالی‌قاپو
- میدان امام حسین در مشهد
- میدان شهرداری در رشت
- میدان آزادی در شیراز
این المان‌ها نه تنها به زیبایی و جذابیت بصری این میدان‌ها اضافه کرده اند، بلکه به عنوان نمادهای فرهنگی و تاریخی نیز شناخته می‌شوند و نقش مهمی در تعریف هویت شهرهای خود دارند.
هدف و معیارهای فراخوان طراحی
ایجاد چشم انداز بصری مطلوب، خوانایی و اصول زیبایی شناسی فرم، توجه به بدنه و کریدور‌های بصری میدان، توجه به معنای موضوعی عنوان میدان فرهنگ، اجرایی بودن و توجیه اقتصادی طرح از جمله معیارهای این طراحی اعلام شده است.
بر اساس اطلاعات ما از این فراخوان، مهلت ارسال آثار ۱۶ تیر ماه و جایزه طرح برگزیده نیز ۱۵۰ میلیون ریال است.
علاقه‌مندان برای اطلاع از نحوه شرکت در فراخوان و ارسال آثار به آدرس اینترنتی شهرداری و شورای اسلامی شهر رشت مراجعه کنند.
امیدوارم طرح یکی از جوانهای خلاق همشهری مون در این میدان اجرا بشه تا همه از این زیبایی بصری حظ ببرند. نظر شما در این مورد چیه؟ بگید به نظر شما اصلا فرقی داره که یک میدون داای نماد یا المانی باشه یا نه همینطوری ساده باشه و براش هزینه ای نشه؟ برامون نظراتتونو بنویسید.
چه جالب 🙏
عالی. اطلاعات جالبی بود که قبلا درموردش نمیدونستم.